Vrijthof 1 Hilvarenbeek

Hilvarenbeek algemeen

Wellicht heeft u wel eens een bezoek gebracht aan Hilvarenbeek voor een safari, vakantie of festival echter heeft de gemeente nog veel meer te bieden. De gemeente Hilvarenbeek bestaat uit zes karakteristieke dorpen omringt door kilometers natuur, historie en vermaak. Naast de grootste kern, Hilvarenbeek, behoren ook Diessen, Biest-Houtakker, Baarschot, Haghorst en Esbeek tot de gemeente. Fietsers, klauteraars, zwemmers, dierenvrienden, ontdekkers en bourgondiërs voelen zich hier thuis. Samen tafelen op groen omrande terrassen, klauteren in speeltuinen of klimbossen of de natuur in op een van de landgoederen in de gemeente.

Van oudsher is Hilvarenbeek een dorp met statuur. In de vijftiende eeuw groeide Hilvarenbeek allengs uit tot een religieus en cultureel centrum van formaat. Economisch ontwikkelde Hilvarenbeek zich in die periode voorspoedig. Met name op en om de Vrijthof vestigden zich tal van ambachtslieden, maar ook advocaten, notarissen en chirurgijns, die met de kanunniken een elite vormden. Tegenwoordig is Hilvarenbeek economisch gezien nog steeds een gemeente met aanzien; het is de op één na meest vermogende gemeente van Noord-Brabant. Er bevinden zich vijf bedrijventerreinen in de gemeente en er zijn daarnaast tal van nationale en regionale ondernemingen gevestigd.

Locatie

Wat is het mooiste plein van Nederland? Vraag het een Bekenaar en hij zal antwoorden: de Vrijthof.

Niet zo gek, het plein is omringt door hoge bomen en historische panden, heeft een eeuwenoude lindenboom en muziekkiosk in het midden en aan de Vrijthof staat de markante Sint Petruskerk met indrukwekkende toren. Omzoomd door bomen en terrassen is dit het bruisend hart van het dorp. Jaarrond vinden hier evenementen plaats, van muziekfestivals tot sportevenement en van een foodtruckfestival tot wandelevenement. Daarnaast bevinden er zich een aanzienlijk aantal winkels en horeca op en rondom de Vrijthof. In deze “groene” maar toch centrale omgeving is het zeer rustig werken. De historische panden aan de Vrijthof geven een prachtige uitstraling aan de omgeving en laten de rijke geschiedenis van  Hilvarenbeek tot uiting komen. De Vrijthof is het hart van de gemeente, het informatiepunt, het gemeentehuis, de bibliotheek, het cultureel centrum en veel andere ondernemingen bevinden zich op en rondom het plein.

Object

Vrijthof 1 is een monumentaal pand op een prachtige zichtlocatie. Van binnen is het een modern pand met alle benodigde voorzieningen, van buiten straalt het pand historie uit. De oorspronkelijke naam van het pand, toen nog een woning, was ‘De Ossekop’. Het huis werd gebouwd na de grote brand van 1694 en was in de 19e eeuw eigendom van Jan van de Watering, handelaar in lindebloesem en gedroogde varens. De zwager van Mr. Van de Watering, de heer Kemps kocht het huis van hem in 1896 en vestigde hier zijn café-winkel en bondscafé van de A.N.W.B. Wielerclub Velocitas. In 1960 veranderde het pand wederom van eigenaar, de Boerenleenbank nam het pand over van de heer Kemps en transformeerde het pand naar een ‘modern’ bankgebouw.

Het pand is met zijn tijd mee ontwikkeld en beschikt over vrijwel alle facetten van een modern gebouw. Het pand beschikt bijvoorbeeld over dubbele beglazing, luchtbehandeling en een thermostaat in iedere ruimte, aparte toiletgroepen, een moderne pantry met vaatwasser, automatische deuren en een systeemplafond met verlichting. Daarnaast bevindt zich aan de achterzijde van het pand een patio met berging. In het pand bevindt zich een grote centrale ruimte met negen kantoorruimtes rondom. Daarnaast is er ook een grote kantoorruimte, een vergaderruimte, een spreekkamer en een grote kluis aanwezig.

Historie

Bewoning kwam in dit gebied al voor in de prehistorie, zoals is gebleken uit talloze vondsten van onder meer stenen en bronzen bijlen. Opzienbarend was de ontdekking van een urnenveld in 1957 uit de Late Bronstijd (1000-700 voor chr.) in het Laag Spul. Nog belangwekkender was de opgraving in het Diessens Reuseldal in 2001, van een Romeinse nederzetting, vermoedelijk uit de periode 50 tot 200 na chr.) In die tijd waren de nederzettingen slechts gehuchten met enkele bouwwerken. Vanaf de Middeleeuwen groeiden deze gehuchten langzaam maar zeker uit tot dorpsgemeenschappen.

Gedurende deze tijd kwamen Hilvarenbeek en de omliggende dorpen tot bloei. Rond de negende eeuw vonden er kerkelijke activiteiten plaats in de Sint Petruskerk aan de Vrijthof. De kerk komt voor het eerst voor in een oorkonde van 1192. Honderd jaar later werd de basis gelegd voor de huidige bakstenen kerk en in 1450 werd de bekende toren voltooid. Hilvarenbeek groeide uit tot een religieus en cultureel centrum van formaat.

Al sinds de Middeleeuwen vinden op de Vrijthof, vroeger de mèrt genoemd, activiteiten plaats. De gebodenlinde heeft al eeuwenlang van alles aan zich voorbij zien trekken. Van misdadigers die onder zijn takken berecht werden tot aan kermisgangers die in de attracties langszwieren. Maar vooral: honderden festivals en feesten. De bestuurlijke macht berustte voor de ene helft bij de Hertog van Brabant en voor de andere helft bij de prins-bisschop van Luik. Zij bepaalden gezamenlijk de rechten bv. op het gebied van rechtspraak, jacht en visserij. De rechters hielden zitting in een vierschaar onder de lindeboom op het Vrijthof, die er ruim vierhonderd jaar later nog altijd staat. Economisch ontwikkelde Hilvarenbeek zich in die periode voorspoedig., met name op en om de Vrijthof vestigden zich tal van ambachtslieden, maar ook advocaten, notarissen en chirurgijns, die met de kanunniken een elite vormden.

Bij de overgang van 19e naar de 20e eeuw kwamen de lokale samenlevingen in een stroomversnelling. Door het gebruik van kunstmest stegen de rendementen van de boerenbedrijven, grote heidegebieden werden ontgonnen. In de dorpen kwamen kleine ambachtelijke bedrijfjes, sigarenfabriekjes, schoenfabriekjes en leerlooierijen waar honderden mensen emplooi vonden. Al snel na de Tweede Wereldoorlog brak in Hilvarenbeek en, in mindere mate in Diessen, een nieuwe tijd aan. Traditionele werkgelegenheid verdween in hoog tempo, met name in de landbouw. Sinds dien heeft het dorp zich ontwikkeld tot hedendaagse woonplaats met veel detailhandel, horeca en industrie.